Funkcjonuje stereotyp, że na osteoporozę zapadają głównie szczupłe kobiety po 50. roku życia, palące papierosy lub osoby w wieku starszym. Do grupy zwiększonego ryzyka zachorowania należą jednak również chorzy na cukrzycę, reumatoidalne zapalenie stawów, osoby leczone steroidami, a także ważące np. 100 kg.

Funkcjonuje stereotyp, że na osteoporozę zapadają głównie szczupłe kobiety po 50. roku życia, palące papierosy lub osoby w wieku starszym. Do grupy zwiększonego ryzyka zachorowania należą jednak również chorzy na cukrzycę, reumatoidalne zapalenie stawów, osoby leczone steroidami, a także ważące np. 100 kg.

W 80 proc. przypadków osteoporoza występuje w postaci pierwotnej. Wyróżnia się dwa jej typy. Pierwszy reprezentują pacjentki po menopauzie, u których choroba wynika z niedoboru estrogenów. Dochodzi wówczas do odhamowania czynnika RANKL i nadmiernej aktywności osteoklastów. Zaburzenia równowagi między RANKL i osteoprotegeryną (OPG) prowadzą do patologii w tkance kostnej. Przewaga RANKL nad OPG nasila resorpcję kostną, natomiast przewaga OPG nad RANKL zmniejsza jej nasilenie.Osteoporoza typu II (starcza) dotyka głównie osoby powyżej 70. roku życia. U mężczyzn w tym wieku dołączają się niedobory hormonalne, zwłaszcza testosteronu, oraz sarkopenia. Schorzenia przewlekłe i leki zwiększają zagrożenieOsteoporoza wtórna dotyczy ok. 20 proc. przypadków tego schorzenia i najczęściej pojawia się w przebiegu różnych stanów chorobowych.„Każda przewlekła choroba zapalna stawów, w tym reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), może być czynnikiem ryzyka rozwoju osteoporozy wtórnej. Podobnie jak inne przewlekłe choroby ogólnoustrojowe i zapalne, zaburzenia hormonalne, cukrzyca, przewlekle choroby przewodu pokarmowego, które skutkują zaburzeniami wchłaniania, np. nieswoiste zapalenie jelit, choroba trzewna, a także przedwczesna menopauza” — mówi dr n. med. Maria Maślińska z Kliniki Wczesnego Zapalenia Stawów Instytutu Reumatologii w Warszawie.Ryzyko zwiększa również przyjmowanie niektórych leków, m.in. glikokortykosteroidów (GKS). „Przy ich przewlekłym stosowaniu nie ma bezpiecznej dawki ani pewnej drogi podania. GKS działają na wielu szlakach, zarówno jeśli chodzi o wywołanie zaburzeń hormonalnych, łącznie ze spadkiem stężenia estrogenów i androgenów, jak i zaburzanie syntezy kolagenu i obniżanie insulinopodobnego czynnika wzrostu TGF. Powodują zmniejszenie resorpcji wapnia. A efektem końcowym jest hamowanie kościotworzenia” — wyjaśnia dr Maślińska.„Do grupy zwiększonego ryzyka rozwoju osteoporozy należą także osoby przyjmujące heparynę niefrakcjonowaną, pacjenci leczeni antagonistami witaminy K i lekami przeciwpadaczkowymi, które mają zastosowanie nie tylko w padaczce. Kolejne zagrożenie stanowią inhibitory pompy protonowej, co do których uważa się, że przyjmowane przewlekle mogą się przyczyniać do osteoporozy” — dodaje dr Maślińska.Jeżeli u osoby stosunkowo młodej stwierdza się według algorytmu FRAX duże ryzyko złamań, zawsze należy szukać przyczyn osteoporozy wtórnej.Dodatkowe obciążenieTkanka tłuszczowa jest nie tylko energetycznym magazynem ustroju, ale również ważnym narządem wydzielania wewnętrznego. Komórki tłuszczowe (adipocyty) produkują m.in. adiponektynę oraz leptynę, które mają wpływ na remodeling kości i rozwój osteoporozy. Ostatnie doniesienia wskazują, że ilość tkanki tłuszczowej ujemnie koreluje ze stężeniem witaminy D w surowicy. Rozpuszczalna w tłuszczach witamina D magazynowana jest w podskórnej tkance tłuszczowej. Sugeruje się, że w otyłości obniża się uwalnianie tej witaminy do krążenia.