Ryzyko osteoporozy u mężczyzn wzrasta po przekroczeniu 65 roku życia

Okazuje się, że ryzyko wystąpienia złamania spowodowanego nieprawidłowościami struktury kostnej u osoby w wieku powyżej 60 lat, nie objętej działaniami profilaktycznymi, wynosi 56 proc. dla kobiet oraz aż 29 proc. dla mężczyzn (Calcif. Tissue Int. 2001, 69: 205-208).
Kanadyjskie badania epidemiologiczne przeprowadzone na grupie prawie 10 000 osób w wieku powyżej 50 lat wykazały, że złamania kostne kręgosłupa występują u 27 proc. kobiet i 26 proc. mężczyzn. W przypadku obu płci wiążą się one następnie z identycznymi utrudnieniami w wykonywaniu codziennych czynności, powodują bóle kręgosłupa oraz zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego i oddechowego (Osteoporosis Int. 2000, 11: 897-904). Inaczej przedstawia się kwestia osteoporotycznych złamań kości biodrowej - u mężczyzn występują one trzykrotnie rzadziej niż u kobiet, ale śmiertelność z ich powodu jest w przypadku mężczyzn dwukrotnie wyższa (Endocr. Rev. 1995, 16: 87-116).
Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia USA (National Institutes of Health), na osteoporozę choruje 6 proc. mężczyzn po 50 roku życia. Zachorowalność wśród mężczyzn jest zatem zdecydowanie większa niż przypuszczano jeszcze kilka lat temu, ale niewątpliwie znacznie mniejsza niż wśród kobiet. Związane jest to z wyższą u mężczyzn szczytową masą kostną, większą objętością kości, powolniejszym zmianami hormonalnymi (w porównaniu do nagłego spadku poziomu estrogenów u kobiet w okresie menopauzy) oraz krótszą długością życia (Lancet 1999, 353: 878-882). Z powodu różnic fizjologicznych, osteoporoza rozwija się u mężczyzn średnio o 10 lat później niż u kobiet. Jednak po 65 roku życia zarówno ubytek masy kostnej, jak i spadek zdolności do absorpcji wapnia następują u obu płci w podobnym tempie.
Ponieważ osteoporoza przebiega bezobjawowo, badaniom profilaktycznym oceniającym kruchość kośćca powinni podlegać wszyscy mężczyźni powyżej 65 roku życia, a także mężczyźni w wieku powyżej 50 lat należący do grupy ryzyka (z obciążającym wywiadem rodzinnym, ze schorzeniami predysponującymi do wystąpienia ubytków masy kostnej oraz stosujący leki zwiększające ryzyko rozwoju osteoporozy).
Podobnie jak u kobiet, najlepszą metodą oceny ryzyka złamań kości u mężczyzn wydają się być badania densytometryczne. Ze względu na niewielką liczbę danych dotyczących związku pomiędzy masą kostną a ryzykiem złamań u mężczyzn, interpretacja wyników badań densytometrycznych pozostaje kwestią dyskusyjną. Jednak wykazane w badaniu obniżenie masy kostnej z pewnością jest wystarczającym powodem do rozpoczęcia pozafarmakologicznej terapii osteoporozy. Tak jak w przypadku kobiet, opiera się ona na stosowaniu odpowiedniej diety wraz z suplementacją witaminą D i wapniem oraz na wdrożeniu regularnego wysiłku fizycznego. Mężczyznom zaleca się ćwiczenia mające na celu zwiększenie siły i koordynacji mięśniowej, wykonywane co najmniej 3 razy w tygodniu przez 30 minut (J. Clin. Endocrinol. Metab. 2001, 86: 5252-5255). Gdy spadek gęstości mineralnej masy kostnej jest znaczny lub gdy wystąpiło osteoporotyczne złamanie kostne, wskazane jest podjęcie farmakoterapii, w której lekami z wyboru pozostają bisfosfoniany (N. Engl. J. Med. 1997, 337: 382-387; CMAJ 2002, 167, suplement).

Czynniki ryzyka
Najczęstsze przyczyny osteoporozy u mężczyzn:
o -hipogonadyzm (obniżony poziom testosteronu),
o -przyjmowanie glukokortykoidów i innych leków immunosupresyjnych (np. w leczeniu astmy lub reumatoidalnego zapalenia stawów),
o -zaburzenia wchłaniania jelitowego,
o -alkoholizm,
o -nadczynność tarczycy lub przytarczyc,
o -nadmierne wydalanie wapnia z moczem,
o -przebyta kamica nerkowa,
o -palenie papierosów,
o -mała aktywność fizyczna.