Wyjaśnienie MZ ws. opieki okołoporodowej

Co się zmieniło w ustawie o działalności leczniczej

Zgodnie z aktualną treścią art. 22 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 618, z późn. zm.) minister zdrowia może wydać w drodze rozporządzenia „standardy organizacyjne opieki zdrowotnej”. Kierując się potrzebą zapewnienia odpowiedniej jakości świadczeń zdrowotnych, minister zdrowia może określić takie standardy w wybranych dziedzinach medycyny lub w określonych podmiotach wykonujących działalność leczniczą.

Zgodnie z przepisami ustawy, minister zdrowia może w trybie rozporządzenia określić m.in. organizację opieki nad kobietami w czasie fizjologicznej ciąży, porodu i połogu oraz organizację opieki nad noworodkiem. Określenie rekomendacji dotyczących opisu szczegółowych procedur medycznych pozostawia we właściwości: Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej.

Dotychczasowe standardy regulują kwestie organizacyjne

Obowiązujące w tej chwili standardy, wydane w formie rozporządzeń na podstawie art. 22 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej – w tym standardy dotyczące opieki okołoporodowej – regulują także kwestie organizacyjne.

Minister wyda nowe rozporządzenie dotyczące standardów opieki okołoporodowej

Minister zdrowia, na podstawie nowej delegacji, określi w drodze rozporządzenia standardy organizacyjne w zakresie opieki okołoporodowej. Zostaną one poddane ponownym konsultacjom.

Uzasadnienie wprowadzonych zmian

Informacje na temat wszystkich prowadzonych prac legislacyjnych są zamieszczane na bieżąco na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji w zakładce Rządowy Proces Legislacyjny. Daje to możliwość zgłaszania uwag i propozycji.

Zmiana art. 22 ust. 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U. z 2016 r. poz.1638) została wprowadzona w wyniku propozycji zgłoszonej w ramach uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw. Propozycję zgłosiła Naczelna Rada Lekarska, która postulowała wykreślenie upoważnienia ustawowego do określania jakichkolwiek standardów, podnosząc że stanowi ono ”jaskrawe i nieuprawnione wkroczenie władzy ustawodawczej i administracyjnej w autonomiczny obszar nauki i wiedzy”. Uwaga ta co do zasady została uwzględniona – wybrano jednak rozwiązanie kompromisowe. W ustawie pozostawiono fakultatywne upoważnienie dla ministra zdrowia do wydania standardów organizacyjnych.

Standardy medyczne nie powinny mieć charakteru prawnego

Zmiana ta ma charakter porządkujący. Została wprowadzona z uwagi na to, że standardy medyczne – jako zbiory rekomendacji (zaleceń), które odnoszą się do określonych działań w obszarze medycyny – nie powinny mieć charakteru prawnego, a co za tym idzie nie powinny stanowić  bezwzględnie obowiązującego prawa. Standardy postępowania medycznego to zbiory rekomendacji, które odnoszą się w szczególności do działań diagnostyczno-terapeutycznych, zapobiegawczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych. Najczęściej opracowywane są w formie zaleceń, wytycznych lub rekomendacji przez towarzystwa naukowe oraz zespoły ekspertów w poszczególnych dziedzinach medycyny. Jako schematy postępowania oparte na aktualnej wiedzy medycznej i tworzone zgodnie z zasadami medycyny opartej na dowodach naukowych (ang. Evidence Based Medicine) stanowią ważne wskazówki w codziennej praktyce medycznej, ale nie powinny stanowić bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa.

Minister zdrowia będzie miał uprawnienie do wydawania obwieszczeń  zawierających wytyczne i zalecenia

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, który został przekazany do Sejmu (druk nr 1098), przewiduje przyznanie ministrowi zdrowia uprawnienia do ogłaszania – ale w drodze obwieszczenia – wytycznych lub zaleceń postępowania dotyczących diagnostyki i leczenia w poszczególnych dziedzinach medycyny, opracowanych przez towarzystwa naukowe o zasięgu krajowym, zrzeszające specjalistów  w danej dziedzinie medycyny.

Kiedy wejdą w życie nowe przepisy dot. opieki okołoporodowej

Dotychczasowe rozporządzenie będzie obowiązywało do czasu wejścia w życie nowego aktu wykonawczego, jednak nie dłużej niż do 31 grudnia 2018 r. Do tego czasu resort przeanalizuje obecne przepisy i wykorzysta je przy tworzeniu nowego standardu organizacyjnego. Nowe rozporządzenie nie będzie zawierało przepisów dotyczących stosowania procedur medycznych. Tworzenie szczegółowego opisu procedur medycznych powinno pozostać w gestii towarzystw naukowych.

Mz dodało, że podejmowane działania zmierzają do uporządkowania kwestii dotyczących wydawania i stosowania wytycznych lub zaleceń postępowania dotyczących diagnostyki i leczenia oraz organizacji opieki.