Wysokie ciśnienie krwi a cukrzyca typu 2

Świadczą o tym wyniki analizy Women's Health Study ogłoszone 9 października br. przez naukowców z Harwardzkiej Szkoły Medycznej w Bostonie (USA). Women's Health Study jest jednym z największych dotychczasowych badań dotyczących związku pomiędzy nadciśnieniem a cukrzycą. Udział w nim wzięło 38 tys. kobiet zatrudnionych w opiece medycznej. W chwili zakwalifikowania do badania w 1993 r. żadna z uczestniczek nie chorowała na cukrzycę ani nie miała schorzeń sercowo-naczyniowych. Naukowcy podzielili badane na cztery grupy: osoby z optymalnym ciśnieniem krwi (definiowanym jako ciśnienie skurczowe poniżej 120 mm Hg, rozkurczowe poniżej 75 mm Hg), osoby z ciśnieniem normalnym (czyli skurczowym 120-129 mm Hg, rozkurczowym 75-84 mm Hg), osoby z ciśnieniem podwyższonym (130-139/85-89 mm Hg) oraz z utrwalonym nadciśnieniem (powyżej 140/90 mm Hg).
Po 10 latach obserwacji stwierdzono, że cukrzyca typu 2 pojawiła się odpowiednio u 1,4 proc., 2,9 proc., 5,7 proc. i 9,4 proc. kobiet należących do poszczególnych kategorii. Po uwzględnieniu w analizie statystycznej takich czynników, jak wiek uczestniczek badania, masa ciała, pochodzenie etniczne, konsumpcja alkoholu, palenie tytoniu, aktywność fizyczna i obciążający wywiad rodzinny okazało się, że kobiety z nadciśnieniem są trzy razy bardziej narażone na rozwój cukrzycy typu 2 niż kobiety mające ciśnienie krwi niskie. Badaczy zaskoczyło, że wpływ nadciśnienia na ryzyko rozwoju cukrzycy był całkowicie niezależny od współczynnika masy ciała BMI. W grupie pacjentek z nadciśnieniem zagrożenie cukrzycą jest takie samo u kobiet otyłych i z nadwagą, jak i u tych z normalną masą ciała.

Groźny stały wzrost ciśnienia

W badaniu WHS określono też ryzyko cukrzycy dla kobiet, które na początku obserwacji zakwalifikowano do grupy z ciśnieniem tętniczym optymalnym lub normalnym, lecz w trakcie jej trwania notowano u nich stały wzrost ciśnienia. U uczestniczek, u których wzrastające ciśnienie krwi nie przekroczyło wartości 140/90 mm Hg prawdopodobieństwo powstania cukrzycy było o 26 proc. większe niż u kobiet z ciśnieniem stałym lub zmniejszającym się w ciągu 10 analizowanych lat. U kobiet, u których w tym czasie rozwinęło się nadciśnienie, wzrost ryzyka rozwoju cukrzycy oszacowano na 64 proc.

Dysfunkcja śródbłonka

Zasugerowanym mechanizmem odpowiedzialnym za zależność pomiędzy podwyższonym ciśnieniem krwi a cukrzycą typu 2 jest nieprawidłowe funkcjonowanie śródbłonka. Dysfunkcja śródbłonka jest - zdaniem badaczy - przyczyną zarówno postępującego wzrostu ciśnienia krwi, jak i pogarszania się regulacji stężenia glukozy. Właśnie dlatego podwyższone ciśnienie i nietoleracja glukozy często występują łącznie jako dwa powiązane ze sobą elementy zespołu metabolicznego.
Podsumowując otrzymane wyniki, autorzy stwierdzają, że zarówno wysokie ciśnienie krwi, jak i niekorzystne zmiany tego parametru w czasie są silnymi czynnikami predykcyjnymi dla rozwoju cukrzycy typu 2, niezależnymi od innych nieprawidłowości charakterystycznych dla zespołu metabolicznego. Zasadna jest zatem regularna kontrola poziomu cukru we krwi u pacjentek cierpiących na nadciśnienie oraz tych mających ciśnienie krwi podwyższone lub wzrastające.

Źródło: European Heart Journal, online 9 października 2007.