Zespoły POZ już od 2025 r. Jakie obowiązki będzie miał lekarz?

Zgodnie z ustawą o podstawowej opiece zdrowotnej, od 1 stycznia 2025 r. podstawową opiekę zdrowotną nad pacjentem powinny sprawować zespoły POZ, składające się z lekarza, pielęgniarki i położnej.

O to, jak w praktyce będzie przebiegała koordynacja opieki w zespołach POZ od początku przyszłego roku, zapytali ministra zdrowia w dwóch interpelacjach poselskich posłowie Karina Bosak, Krzysztof Mulawa, Krzysztof Szymański i Michał Wawer.

Posłowie dopytywali m.in, na jakich zasadach będą tworzone zespoły POZ oraz kto będzie zobowiązany do tego, aby zespół ten utworzyć. Poprosili także o wyjaśnienie, co oznacza, że lekarz POZ odpowiada za koordynację opieki.

Przystąpienie do zespołu POZ - obowiązkowe czy opcjonalne?

Odpowiedzi udzielił wiceminister zdrowia Jerzy Szafranowicz, który wyjaśnił, że zgodnie z przyjętymi w projekcie zmian ustawy zasadami, przystąpienie do zespołu nie będzie obowiązkiem, ale jedną z możliwości realizacji świadczeń personelu POZ.

Zgodnie bowiem z obowiązującym przepisem art. 9 ustawy o POZ pacjent wybiera lekarza POZ, pielęgniarkę POZ lub położną POZ, korzystając z trzech możliwości. Może on wybrać:

1) lekarza POZ, pielęgniarkę POZ lub położną POZ u tego samego świadczeniodawcy albo

2) lekarza POZ, pielęgniarkę POZ lub położną POZ u różnych świadczeniodawców, albo

3) lekarza POZ, pielęgniarkę POZ lub położną POZ będących świadczeniodawcami - tworzących zespół POZ.

Na jakich zasadach będzie odbywało się tworzenie zespołów POZ?

“Obecnie brak jest bezpośredniej regulacji wskazującej na formalno-prawny model, jaki powinna przyjąć zawierana współpraca między członkami zespołu POZ. (...) Ustawodawca, nakreślając jedynie definicję legalną tego pojęcia, zdecydował o pozostawieniu swobody określenia narzędzia prawnego czy umownego co do formy i ram współpracy bezpośrednio członkom zespołu POZ, umożliwiając im autonomiczne oznaczenie sposobu zawarcia porozumienia oraz ustalenie zasad komunikacji między poszczególnymi członkami zespołu” - wskazał Szafranowicz.

Odesłał też do art. 16 ustawy o POZ, zgodnie z którym współpraca w ramach POZ polega na stałej wymianie informacji o świadczeniobiorcy oraz podejmowaniu wspólnych działań przez personel medyczny udzielający świadczeń, w zakresie niezbędnym do zachowania zdrowia, profilaktyki, rozpoznawania i leczenia chorób, pielęgnowania oraz rehabilitacji świadczeniobiorcy.

Informacje te - zgodnie z ustawą - dotyczą w szczególności:

• rozpoznania,
• sposobu leczenia,
• rokowań,
• ordynowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych, w tym okresu ich stosowania i sposobu dawkowania,
• wyznaczonych wizyt,
• udzielonych i zaplanowanych świadczeń opieki zdrowotnej, w tym w innych niż podstawowa opieka zdrowotna zakresach.

Jakie będą obowiązki lekarza POZ w zespołach

“Zgodnie z art. 4 ustawy o POZ, koordynacja opieki zdrowotnej nad świadczeniobiorcą w systemie ochrony zdrowia polega na zintegrowaniu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, obejmujących wszystkie etapy i elementy procesu ich realizacji, z wykorzystaniem systemów teleinformatycznych, środków komunikacji elektronicznej lub publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem jakości i efektywności udzielanych świadczeń” - przypomnieli posłowie w interpelacji.

Z kolei art. 5 ust. 1 ustawy o POZ wskazuje, że koordynację, o której mowa w art. 4, zapewnia lekarz podstawowej opieki zdrowotnej we współpracy z pielęgniarką podstawowej opieki zdrowotnej i położną podstawowej opieki zdrowotnej.

Tyle mówi ustawa, a co to oznacza w praktyce? Posłowie dopytywali, jakie obowiązki pielęgniarki POZ i położnej POZ przejmie lekarz w związku z tym przepisem.

“Koordynatorem pacjenta w procesie leczenia w ramach podstawowej opieki zdrowotnej jest lekarz POZ, którego podstawowym zadaniem, jako przewodnika pacjenta po systemie, we współpracy z pielęgniarką POZ i położną POZ, jest zapewnienie pacjentowi ciągłości i kompleksowości opieki, który w ramach koordynacji inicjuje lub kontynuuje postępowanie diagnostyczno-lecznicze podejmowane w odniesieniu do świadczeniobiorcy przez innych świadczeniodawców. Pielęgniarka POZ i położna POZ w ramach współpracy z lekarzem POZ rozpoznają warunki i potrzeby zdrowotne u świadczeniobiorcy oraz problemy pielęgnacyjne, planują i sprawują kompleksową opiekę pielęgniarską, a także kontynuują postępowanie terapeutyczne zlecone przez innego świadczeniodawcę” - czytamy w odpowiedzi udzielonej przez wiceministra.

“Decyzja odnośnie formy realizacji danego świadczenia należy do lekarza i powinna być każdorazowo uzależniona od stanu zdrowia danego pacjenta” - podkreślił wiceminister.

Szafranowicz dodał, że obowiązujące przepisy wprost przewidują sytuacje, w których w ramach koordynacji opieki prowadzona jest współpraca między członkami personelu POZ. Zgodnie bowiem z przepisami rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, lekarz POZ w ramach współpracy z pielęgniarką POZ, na której liście świadczeniobiorców znajduje się świadczeniobiorca, jest obowiązany do wydania skierowania na realizację zleceń pozostających w zakresie zadań pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej.

Czy zespoły POZ będą wykorzystywały platformę P1 i IKP?

Posłowie dopytywali też, czy zintegrowanie opieki zdrowotnej nad pacjentami za pomocą środków komunikacji elektronicznej oznacza, że będzie do tego celu wykorzystana platforma P1 i IKP.

“Dostęp do jednostkowych danych medycznych, a zatem do dokumentacji medycznej pacjentów w POZ (lekarz, pielęgniarka, położna, do której pacjent złożył deklarację POZ) jest automatyczny, tj.nie wymaga się zgody pacjenta, a zatem informacje takie będą mogły być dostępne dla każdego członka zespołu POZ, jeśli tylko będą sprawozdawane do SIM” - wyjaśnił wiceminister.

Dodał, że zgodnie z przepisem art. 19 ustawy o POZ współpraca zespołu w ramach podstawowej opieki zdrowotnej może odbywać się z wykorzystaniem systemów teleinformatycznych, środków komunikacji elektronicznej lub publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych. Ustawodawca pozostawił swobodę członkom zespołu POZ w zakresie wyboru metody kontaktu i wykorzystania w tym celu odpowiednich systemów łączności.

W jaki sposób zespół POZ będzie zgłaszany w oddziale NFZ i kto będzie do tego uprawniony?

Złożenie przez pacjenta deklaracji wyboru świadczeniodawcy POZ uprawnia do umieszczenia jego danych na liście aktywnej pacjentów, która przez tego świadczeniodawcę sprawozdawana jest do NFZ. Dotychczas nie opracowano odrębnej ścieżki, za pomocą której będzie odbywać się zgłoszenie utworzenia zespołu POZ. Wobec tego zgłoszenie wyboru członków zespołu POZ lub indywidualnych świadczeniodawców, nietworzących zespołu będzie odbywać się przy użyciu funkcjonującej już ścieżki sprawozdania - wyjaśnił wiceminister.

Podkreślił też, że wykonywanie zawodu przez lekarzy POZ, pielęgniarki POZ i położne POZ, niezależnie od wybranej formy organizacyjno-prawnej, odbywa się w oparciu o zasadę niezależności zawodowej jej członków. Przystąpienie do zespołu nie będzie powodować żadnych zmian w zakresie dotychczasowych zasad rozliczania, sprawozdawania oraz finansowania świadczeń.

ZOBACZ TAKŻE: Opieka koordynowana w POZ. Czy tylko duże podmioty lecznicze są w stanie ją wdrożyć?

Co z dotychczasowymi deklaracjami pacjentów? Resort pracuje nad zmianami

Wiceminister w obu odpowiedziach na interpelacje przypomniał, że w Ministerstwie Zdrowia prowadzone są prace legislacyjne mające na celu zmianę przepisów w kierunku zagwarantowania ważności deklaracji, niezależnie od przystąpienia do zespołu POZ.

O wygaśnięciu z końcem 2024 r. terminu obowiązywania deklaracji złożonych przez pacjentów do pielęgniarek i położnych POZ alarmował samorząd pielęgniarek i położnych. Resort zdecydował się na wprowadzenie zmiany w ustawie, która ma zapewnić ciągłość w dostępie do świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej udzielanych przez pielęgniarki i położne oraz lekarzy, którzy przed 31 grudnia 2024 r. nie zdążą przystąpić do zespołu POZ.

Na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacyjnego opublikowany został projekt ustawy o zmianie ustawy o Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego oraz niektórych innych ustaw.

“Obecnie trwa analiza uwag zgłoszonych w trakcie konsultacji publicznych w tym zakresie. Podjęte w projekcie założenia zmierzają m.in. do usunięcia tych zapisów ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (...), które zakładają utratę ważności wraz z dniem 31 grudnia 2024 r. oświadczenia woli pacjentów złożonych do świadczeniodawców, którzy do tej daty nie przystąpią do zespołu POZ” - przekazał Szafranowicz.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Ważna wiadomość dla lekarzy i pielęgniarek z POZ. Ministerstwo podjęło decyzję ws. deklaracji wyboru