Zdaniem prof. dr hab. n. med. Marii Borszewskiej-Kornackiej, prezes

Polskiego Towarzystwa Neonatolo-gicznego i jednocześnie redaktor mery-

torycznej „Standardów opieki medycznej nad noworodkiem”, neonatologia jest niezwykle dynamiczną dziedziną, która „skazana jest” na ciągły rozwój. „Pojawiło się wiele zagadnień, które — jak uznaliśmy — powinny zostać wprowadzone do standardów, aby algorytmy postępowania oparte na najnowszych rekomendacjach europejskich i światowych towarzystw naukowych ułatwiały pracę lekarzom neonatologom i pediatrom w całej Polsce” podkreśliła profesor. 

Dla dzieci z najcięższymi powikłaniami

Zdaniem autorów opracowania, jednymi z ważniejszych standardów jest opisana metoda wspierającą leczenie donoszonych noworodków z niewydolnością oddechową, wrodzoną przepukliną przeponową czy ciężkim zespołem aspiracji smółki. Polega ona na pozaustrojowym utlenowaniu krwi, które realizowane jest przez okresowe, zewnątrzustrojowe przetaczanie krwi dziecka przez wymiennik gazów — oksygenator. W metodzie tej krew od pacjenta jest odbierana przez kaniulę zakładaną do żyły szyjnej wewnętrznej, a oddawana do prawego przedsionka serca.

„Najważniejszym zadaniem tej techniki jest wymiana gazów — natlenienie krwi i usunięcie z niej dwutlenku węgla. W tej chwili w Polsce są dwa ośrodki, które wykorzystują taką metodę, ale należy pamiętać, że jest ona przeznaczona jedynie dla dzieci z najcięższymi powikłaniami” — oceniają eksperci.

Kofeina dla najmłodszych

Nowatorskim rozwiązaniem jest również zastosowanie kofeiny u najmłodszych. Jej specjalny związek pobudza ośrodek oddechowy i zmniejsza odsetek incydentów związanych z zaburzeniem oddychania. Autorzy wytycznych powołują się również na badania, w których udowodniono, że kofeina wpływa korzystnie na komórki nerwowe i rozwój mózgu, szczególnie u wcześniaków z małą lub ekstremalnie małą masą urodzeniową. Zdaniem naukowców, dzieci otrzymujące preparat zawierający kofeinę lepiej się rozwijają, a dodatkowo pozwala ona na skrócenie czasu wentylacji mechanicznej i w efekcie znacznie szybsze odłączenie wcześniaka od respiratora. 

Jak zaznaczają autorzy, wszystkie metody leczenia noworodków, w tym również wentylacja, powinny być jak najmniej inwazyjne. Dlatego jednym ze standardów jest nieinwazyjne wspomaganie oddychania z zastosowaniem kaniul nosowych z wysokim przepływem gazów. Metoda ta jest nie tylko bardzo dobrze tolerowana przez dzieci, ale także łatwo dostępna w ośrodkach zajmujących się najmłodszymi. 

Profilaktyka szczepienna

W opracowaniu dużo miejsca poświęcono profilaktyce oraz zabezpieczaniu noworodków i wcześniaków przed wirusami i bakteriami chorobotwórczymi. W ocenie neonatologów, szczepienia dzieci najbardziej niedojrzałych powinny być rozpoczęte na oddziale noworodkowym, przed wypisaniem ich ze szpitala. Pozytywnie wpływa to na prawidłową realizację szczepień po wypisie do domu. Dodatkowo zaleca się, aby wcześniaki były szczepione zgodnie z wiekiem metrykalnym, a nie postkoncepcyjnym. 

Oprócz podstawowych szczepień przeciwko gruźlicy, WZW typu B, polio, krztuścowi, tężcowi, wcześniaki powinny być zabezpieczane przed wirusem RS. Chodzi o grupę dzieci, która w tej chwili nie jest objęta tą profilaktyką — urodzonych między 29. a 32. tygodniem ciąży oraz dzieci z hemodynamicznie istotnymi wadami serca.

„Pierwsze wydanie „Standardów opieki medycznej nad noworodkiem” zostało bardzo dobrze przyjęte przez lekarzy i personel medyczny — jako publikacja znacznie ułatwiająca pracę i często trudne wybory, z którymi musimy się zmagać każdego dnia. Mam nadzieję, że nowe rozszerzone i uaktualnione wydanie będzie jeszcze bardziej pomocne, zwłaszcza w przypadkach, o których wcześniej nie mówiliśmy” — podsumowała prof. Maria Borszewska-Kornacka.