Postęp w chirurgii oka

Jednym z najbardziej spektakularnych działań w okulistyce jest zabieg polegający na doszczepianiu do gałki ocznej dodatkowej soczewki, która eliminuje wadę wzroku - przy zachowaniu wszystkich struktur własnej soczewki.
?To bardzo bezpieczny zabieg, który eliminuje wadę wzroku, nie powodując zmian anatomicznych w oku. Po prostu oko zostaje ?wyposażone" w dodatkową soczewkę" - mówi prof. Jerzy Szaflik, konsultant krajowy ds. okulistyki. Metoda jest skuteczna przy wysokich wadach: -12, -20 dioptrii. Im młodszy pacjent, tym większe szanse na zachowanie akomodacji. Pacjenci powyżej 40 roku życia, zazwyczaj w wybranych okolicznościach: do bliskiego lub dalekiego widzenia (np. czytania lub w kinie) muszą nosić okulary.
Ostatecznością jest wymiana własnej soczewki na sztuczną, miękką soczewkę, ale tego typu zabieg wykonuje się raczej u starszych pacjentów, u których wyczerpano już inne możliwości. ?U młodych osób, jeśli tylko jest taka możliwość, staramy się pozostawić oko nie ruszane. Dlatego technika doszczepiania soczewki uważana jest przez wielu specjalistów za największe osiągnięcie okulistyki ostatnich lat. Dotąd nie udawało się tego bowiem dokonać żadną inną metodą" - mówi prof. J. Szaflik.
Podczas tego nowoczesnego zabiegu wykorzystywane są soczewki nowej generacji, tzw. soczewki zwijalne, które wszczepia się do przedniej lub tylnej komory oka. ?Możliwość wszczepienia przez małe cięcie (nawet 1,8 mm), mała ingerencja w otaczające tkanki, niewielkie ryzyko powikłań to zalety, dzięki którym ta metoda chirurgii refrakcyjnej zyskuje coraz więcej zwolenników" - ocenia konsultant krajowy ds. okulistyki.
Zabiegi chirurgii refrakcyjnej nie znajdują się w katalogu świadczeń refundowanych i nic nie wskazuje na to, by miało się to zmienić (cena jednego zabiegu sięga 2,5-3 tys. zł). Jednym z ośrodków w Europie mających w tego typu zabiegach największe doświadczenie jest Centrum Mikrochirurgii Oka w Warszawie (przeprowadzono tu dotąd ok. 120 takich zabiegów).
Na świecie coraz częściej są wykonywane także zabiegi wszczepiania pierścieni śródrogówkowych (w naszych warunkach wciąż traktowane jako zabiegi eksperymentalne). Stosuje się je w stosunkowo niewielkich wadach (do -4 dptr.). Ich zaletą jest częściowa odwracalność, co ma duże znaczenie psychologiczne. Coraz większy postęp obserwowany jest także w korygowaniu wad wzroku za pomocą lasera z uwzględnieniem mapy topograficznej i całego układu optycznego oka. W najtrudniejszych przypadkach stosuje się system TOSCA.
?W ostatnich latach widać olbrzymi postęp w poszukiwaniu nowych form chirurgicznych, pojawiają się nowe postacie laserów, jak również nowe metody jeszcze doskonalszego cięcia (np. z wykorzystaniem strumienia wody). Przyszłością okulistyki jest, moim zdaniem, jej połączenie z informatyką oraz wysoko zaawansowane technologie komputerowe, które pozwalają na doskonałe programowanie zabiegów: lekarz podaje wszystkie konieczne dane, a komputer programuje aparat, który sam wykonuje zabieg. Rolą lekarza będzie tylko kontrolowanie, czy wszystko jest w porządku" - mówi prof. J. Szaflik.

Lasery w okulistyce
Na świecie pojawiają się coraz doskonalsze lasery, które pozwalają uzyskiwać lepsze efekty operacyjne, jednocześnie tylko minimalnie uszkadzając tkankę oka. Są to m.in.:
o -IntraLaser FS - laser femtosekundowy, sprzężony z mikrokeratomem (działający na podczerwień; w miejscu działania powstaje plazma, można dowolnie wybrać grubość klapki oraz miejsce jej przytwierdzenia);
o -HydroKeratom Waterjet System (keratom wodny; bardzo gładka loża cięcia, krótki czas wykonania klapki - 1 sekunda, możliwość obserwacji cięcia);
o -Laser Prezbiopia reversal - LAPR (wykorzystujący podczerwień).
Ponadto stosowane są: laserowa śródoperacyjna pachymetria Bioshape ITC, dynamiczna refraktometria śledząca zakres akomodacji pacjenta czy oburęczna (bi-manual) i stosująca dwa rodzaje energii (bi-energy) metoda usuwania zaćmy z użyciem lasera Nd: YAG 1064 nm i ultradźwięków. Kombinacja tych dwóch metod pozwala na szybsze i bezpieczniejsze wykonanie zabiegu nawet w przypadku tzw. zaćm twardych.