Próba określenia kompetencji zespołu podstawowej opieki lekarskiej

Zobowiązanie do wydania tego aktu nakłada na ministra zdrowia zakwestionowana przez Trybunał Konstytucyjny ustawa o powszechnym ubezpieczeniu w NFZ.
Jak usłyszeliśmy od jednego z ministerialnych urzędników, przy opracowywaniu tego rozporządzenia ścierają się interesy tak różnych grup, że przygotowanie owego dokumentu jest jednym z najtrudniejszych zadań, które stoją teraz przed resortem. Będzie to już trzecia próba określenia kompetencji zespołu podstawowej opieki lekarskiej. Pierwszy projekt rozporządzenia powstał jeszcze za czasów ministra Mariusza Łapińskiego. Zawierał szczegółowy katalog zakresu świadczeń lekarza poz i spotkał się z totalną krytyką Kolegium Lekarzy Rodzinnych i Naczelnej Rady Lekarskiej. Rozporządzenie nie zostało wydane, a kolejny minister zdrowia Marek Balicki powołał zespół ds. podstawowej opieki zdrowotnej, którego zadaniem miało być przygotowanie nowego projektu. Zespołowi nie udało się osiągnąć konsensusu.
Definiowanie poz
Nieoficjalnie wiadomo, że prace nad obecnym projektem rozporządzenia przyspieszyły ustalenia zespołu ds. rozwiązań systemowych w ochronie zdrowia. Prof. Cezary Włodarczyk, który przewodniczył jego pracom, postulował, by zakres działań poz był ściśle zdefiniowany. Jak bardzo jest to potrzebne, udowodnił kryzys przy kontraktowaniu tegorocznych świadczeń i późniejsze rozmowy z Porozumieniem Zielonogórskim. Punktami zapalnymi przy opracowaniu tego rozporządzenia są: konieczność pogodzenia oczekiwań lekarzy i pielęgniarek podstawowej opieki zdrowotnej, spory wokół zakresu świadczeń, do których upoważniony jest lekarz poz oraz zapisana w ustawie o NFZ i niezakwestionowana przez Trybunał Konstytucyjny - nocna pomoc wyjazdowa.
Nikt z partnerów społecznych do 7 kwietnia nie dostał jeszcze do konsultacji najnowszej wersji tego aktu prawnego. Jak udało nam się ustalić, rozporządzenie ma bardzo ogólny charakter, resort nie zdecydował się na przykład na opracowanie szczegółowego katalogu świadczeń lekarza poz.
Lekarska dyktatura?
Konstanty Radziwiłł, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej i zarazem lekarz rodzinny nie widział jeszcze nowego projektu rozporządzenia, ale wie dokładnie, co nie powinno się w nim znaleźć. ?Szczegółowe opisanie chorób, leczeniem których powinien zajmować się lekarz poz jest niemożliwe. Właściwie można by powiedzieć, że lekarz poz może leczyć wszystkie choroby, ale w pewnym zakresie. Jakim - tego nie da się do końca opisać, a już na pewno nie jest to możliwe w takim akcie prawnym, jak rozporządzenie ministra - uważa K. Radziwiłł. - To powinno być opisane różnego rodzaju standardami postępowania, które raczej powinny ustalać środowiska medyczne".
W zakres kompetencji lekarza poz nie należy, zdaniem prezesa NRL, wpisywać także nocnej pomocy lekarskiej. ?Rolą lekarza jest leczyć ludzi, a nie organizować im opiekę zdrowotną w sensie instytucjonalnym. Zorganizowanie nocnej opieki lekarskiej nie może być zadaniem lekarza poz, bo to jest kwestia logistyczna, a nie medyczna" - uważa K. Radziwiłł. Przy ustalaniu granicy między kompetencjami lekarza i pielęgniarki poz należy - jak twierdzi - kierować się zasadą, że decydentem jest lekarz, a inne osoby, które z nim współpracują muszą stosować się do jego decyzji medycznych. ?Ogromna większość pielęgniarek to osoby o wykształceniu średnim, które nie są przygotowane do podejmowania samodzielnych decyzji diagnostycznych czy terapeutycznych. Powinny działać w obszarze, którego się wyuczyły, a ten zakres kompetencji wyznacza im zlecenie lekarskie" - podkreśla K. Radziwiłł. Jest też przeciwny zapisom o odrębnym kontraktowaniu świadczeń lekarskich i pielęgniarskich. Jego zdaniem, wiązałoby się to z zupełną dowolnością: pacjent mógłby mieć pielęgniarkę w jednej miejscowości, a lekarza rodzinnego w drugiej.
Lekarze rodzinni proponują
Chociaż konsultacje społeczne oficjalnie jeszcze się nie zaczęły, do ministerstwa wpłynęła już pierwsza ?kontrpropozycja". 5 kwietnia swoją koncepcję, zawierającą punkt widzenia środowiska lekarzy rodzinnych, a zwłaszcza Kolegium Lekarzy Rodzinnych, przesłał ministrowi zdrowia konsultant krajowy ds. medycyny rodzinnej dr hab. med. Witold Lukas.
?Jestem optymistą i widzę możliwość właściwego ustawienia prawidłowych relacji w zespole poz, o ile dobrze zrozumie się zadania lekarza rodzinnego. Osobą koordynującą pracę zespołu powinien być lekarz, oczywiście przy założeniu partnerstwa ze strony pielęgniarki, pielęgniarki szkolnej czy środowiskowej, a także położnej. Ten dokument zawiera takie przesłanie" - mówi Witold Lukas. Przyznaje, że jeśli chodzi o zakres kompetencji lekarza, to jego dokument szczegółowych rozwiązań nie daje. Wymagałoby to jego zdaniem dalszych prac w grupach. ?Życie trochę zweryfikowało rolę lekarza rodzinnego jako przewodnika po systemie. Pokazało na przykład, że w sprawie doboru okularów pośrednictwo lekarza rodzinnego nie jest potrzebne. Ale trzeba się zastanowić np. nad tym, czy programy wczesnego wykrywania raka szyjki macicy nie powinny być jednak prowadzone z aktywnym udziałem położnej środowiskowej i lekarza rodzinnego, żeby zwiększyć skuteczność wczesnego wykrywania nowotworów u kobiet" - mówi dr W. Lukas.
Oficjalnie nie wypowiedziały się jeszcze w sprawie kompetencji zespołu poz przedstawicielki pielęgniarek i położnych.
Konsultacje mają trwać do końca kwietnia. Ministerstwo Zdrowia chce w postępowaniu negocjacyjnym doprowadzić do konsensusu. Jednak nie będzie to łatwe. Już pojawiają się głosy, że należy wstrzymać się z wydaniem rozporządzenia do czasu napisania nowej ustawy o systemie ochrony zdrowia w Polsce, a to mogłoby oznaczać, że także w tym roku fundusz będzie kontraktował świadczenia nie mając wszystkich narzędzi prawnych. Resort zdrowia wydał na razie tylko jedno rozporządzenie dotyczące zakresu działania podstawowej opieki zdrowotnej: w sprawie wykazu badań diagnostycznych niezbędnych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w zakresie poz.