Raport NIL o kierunkach lekarskich: “bardzo istotne różnice” między starymi i nowymi uczelniami

Naczelna Izba Lekarska wraz z Centralnym Ośrodkiem Badań Innowacji i Kształcenia NIL po raz drugi opublikowała raport dotyczący warunków kształcenia na kierunkach lekarskich. W pierwszej edycji badania wzięło udział 13 uczelni, w drugiej – już 19, co zdaniem samorządu daje w miarę reprezentatywny obraz edukacji medycznej w Polsce (do udziału w badaniu zaproszono 31 uczelni).

Badanie ankietowe zostało przeprowadzone wśród uczelni prowadzących kształcenie lub uzyskujących uprawnienia do edukacji na kierunku lekarskim i lekarsko-dentystycznym za rok akademicki 2022/2023. Skupiło się między innymi na kadrze naukowo-dydaktycznej, nauczaniu przedmiotów przedklinicznych i klinicznych oraz wynikach nauczania.

„Uzyskane wyniki wskazują na różnorodność podejść do kształcenia w różnych uczelniach, podkreślając jednocześnie znaczenie kadry naukowo-dydaktycznej w procesie edukacyjnym” – podsumowuje NIL.

Duże różnice między “starymi” i “nowymi” uczelniami kształcącymi lekarzy

W raporcie uwzględniono podział na tzw. stare i nowe uczelnie. W pierwszej grupie znalazły się uczelnie funkcjonujące na polskim rynku edukacyjnym od wielu już lat (1-9 na liście poniżej). Pozostałe uczelnie kształcące lekarzy są instytucjami funkcjonującymi od niedawna:

1. Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
2. Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
3. Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
4. Uniwersytet Medyczny w Łodzi
5. Gdański Uniwersytet Medyczny
6. Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
7. Warszawski Uniwersytet Medyczny
8. Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
9. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
10. Uniwersytet Kaliski im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego
11. Akademia Medycznych i Społecznych Nauk Stosowanych w Elblągu
12. Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego z siedzibą w Krakowie
13. Politechnika Wrocławska 1
14. Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie
15. Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
16. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
17. Uniwersytet Opolski
18. Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu
19. Uniwersytet Warszawski

„Dokonany podział uwidacznia bardzo istotne różnice pomiędzy uczelniami z obu wyróżnionych grup. Zróżnicowanie to jest widoczne w każdym elemencie będącym przedmiotem badania” - podkreślono w raporcie.

W badanych uczelniach na wszystkich latach studiów kierunku lekarskiego (łącznie ze studentami ED) w roku akademickim 2022/2023 kształciło się łącznie 27115 studentów. Z tej grupy tylko niespełna 11,5% (3116 studentów) to studenci uczelni „nowych”. W uczelniach „starych” liczba studentów kierunku lekarskiego również jest zróżnicowana. Najwięcej studentów tego kierunku w roku akademickim 2022/23 kształciło się w Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Nieco mniejszą liczbę studentów kształcił Warszawski Uniwersytet Medyczny oraz Uniwersytet Medyczny w Łodzi.

Liczebność grup klinicznych i seminaryjnych

Jak przypomniano w raporcie, wielkości grup studenckich na każdej badanej uczelni są określane zarządzeniami rektora. Liczebność grupy studenckiej uzależniona jest od formy zajęć dydaktycznych realizowanych na uczelni. W nadesłanych ankietach rozróżniono wielkość grup klinicznej i seminaryjnej. Grupa kliniczna liczyła od 4 (UM w Gdańsku) do 8 studentów (Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu). Najczęściej grupa kliniczna liczyła 6 studentów – 11 badanych uczelni poinformowało o takiej maksymalnej liczbie studentów w grupie klinicznej. Grupa seminaryjna liczyła od 10 (Uniwersytet Warszawski) do 39 studentów (WUM).

Liczba osób kształcących studentów na kierunkach lekarskim i lekarsko-dentystycznym

We wszystkich uczelniach uczestniczących w badaniu w roku akademickim 2022/23 zatrudniano łącznie (jako pracowników badawczo-dydaktycznych, badawczych i dydaktycznych) 5804 osoby, które zajmowały się kształceniem studentów na kierunkach lekarskim lub lekarsko-dentystycznym. W grupie tej było 1179 profesorów, 1256 doktorów habilitowanych i 3369 doktorów. Tylko około 12% z nich (711 osób) zatrudniały uczelnie „nowe”. Pozostałe 5093 osoby to pracownicy dziewięciu „starych” uczelni. Najliczniejszą grupę stanowią nauczyciele Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu (1057 osób) i pracownicy Uniwersytetu Medycznego w Łodzi (854 osoby).

W „starych” uczelniach w roku akademickim 2022/23 kształceniem studentów na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym etatowo zajmowało się 1072 osoby z tytułem profesora, 1096 osób z tytułem doktora habilitowanego i 2925 osób z tytułem doktora. W „nowych” uczelniach kształceniem studentów na wymienionych kierunkach zajmowało się 107 osób z tytułem profesora, 160 osób z tytułem doktora habilitowanego i 444 osoby z tytułem doktora.

Własna baza dydaktyczna w zakresie nauk podstawowych

Trzy „nowe” uczelnie (Akademia Medycznych i Społecznych Nauk Stosowanych w Elblągu, Uniwersytet w Częstochowie i Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) poinformowały, że w roku akademickim 2022/23 nie miały pełnej, własnej bazy dydaktycznej w zakresie nauk podstawowych.

AMiSNS w Elblągu nie posiada prosektorium i zakładu/pracowni biochemii. Uniwersytet w Częstochowie nie ma zakładu pracowni patologii/patomorfologii. UKSW w Warszawie nie ma prosektorium. Pozostałe uczelnie biorące udział w badaniu dysponowały pełną, własną bazą dydaktyczną w zakresie nauk podstawowych.

W ankiecie zapytano także o preparaty używane do ćwiczeń z przedmiotów podstawowych. Jedynie Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie nie używał w tym zakresie preparatów syntetycznych. W trakcie wszystkich zajęć, które odbywały się w tej uczelni w roku akademickim 2022/23 wykorzystywano preparaty naturalne oraz wirtualne pomoce naukowe.

Z przytoczonego w raporcie zestawienia wynika także, że wirtualne pomoce naukowe są najrzadziej wykorzystywaną formą pomocy naukowych wspomagających proces nauczania.

Wyniki nauczania - liczba studentów, którzy nie otrzymali promocji na kolejny rok

Raport zawiera niepokojące dane dotyczące wyników nauczania na kierunku lekarskim. 1201 studentów nie uzyskało w roku akademickim 2022/23 promocji na kolejny rok studiów. Liczba studentów, którzy nie otrzymali promocji w poszczególnych uczelniach, jest zróżnicowana.

“Częściej niż co piąty student, który nie uzyskał promocji na kolejny rok studiował w „nowej” uczelni choć studenci „nowych” uczelni studiujący na kierunku lekarskim („nowe” uczelnie nie prowadzą studiów na kierunku lekarsko-dentystycznym) stanowią tylko nieco ponad 11% wszystkich studiujących na kierunku lekarskim w badanych uczelniach“ - zwraca uwagę NIL.

Źródło: “Raport z badania przeprowadzonego przez Naczelną Izbę Lekarską wśród uczelni prowadzących kształcenie lub uzyskujących uprawnienia do edukacji na kierunku lekarskim i lekarsko-dentystycznym za rok akademicki 2022/23.