Zapobieganie zespołowi nagłej śmierci niemowlęcia

Zespół nagłej śmierci niemowlęcia (sudden infant death syndrome - SIDS), zwany też śmiercią łóżeczkową, jest powodem aż 25 proc. wszystkich zgonów dzieci w wieku od 1 miesiąca do 1 roku w krajach uprzemysłowionych. Choć etiologia SIDS dotychczas nie została w pełni poznana, wiadomo, że wśród jego przyczyn znajdują się zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe.
Strategie zapobiegania śmierci łóżeczkowej zgodne z najnowszą wiedzą medyczną przedstawili w czerwcu br. eksperci z Kanadyjskiego Towarzystwa Medycznego. Do najpowszechniejszych środowiskowych przyczyn występowania SIDS naukowcy kanadyjscy zaliczyli m.in.: palenie papierosów i picie alkoholu przez matkę w okresie ciąży (szczególnie w pierwszym trymestrze), nadużywanie alkoholu w okresie poprzedzającym zapłodnienie, niewłaściwą opiekę prenatalną, poród przedwczesny i niską masę urodzeniową. Czynnikami ryzyka są ponadto: układanie dziecka do snu na brzuchu (a także na boku, gdyż pozycja ta sprzyja odwróceniu się dziecka na brzuch podczas snu), ekspozycja niemowlęcia na dym papierosowy, zbyt miękki materac, przegrzanie lub wyziębienie dziecka, a także spanie z dzieckiem we wspólnym łóżku.
Dane epidemiologiczne wskazują, że najwięcej przypadków SIDS zdarza się pomiędzy 2 a 4 miesiącem życia dziecka, a prawdopodobieństwo nagłej śmierci łóżeczkowej jest o 30-50 proc. większe w przypadku chłopców. Zagrożenie znacząco zwiększa niski status socjoekonomiczny rodziny, młody wiek matki oraz samotne wychowywanie dziecka.
O tym, że wpływ na ryzyko nagłej śmierci ma środowisko panujące w macicy podczas rozwoju prenatalnego świadczy silny związek pomiędzy częstotliwością występowania SIDS a intensywnością palenia tytoniu i wielkością konsumpcji alkoholu przez matkę w okresie ciąży i przed zapłodnieniem. Z przeglądu danych dokonanego przez ekspertów kanadyjskich wynika, że dzieci matek palących są od 3 do 5 razy bardziej zagrożone SIDS niż dzieci matek niepalących, natomiast spożywanie alkoholu przez matkę zwiększa ryzyko nagłego zgonu łóżeczkowego dziecka aż o 6-10 razy.
Bardzo ważne dla zapobiegania przypadkom SIDS są zwyczaje związane ze snem nocnym. Najbezpieczniejsze dla dziecka jest spanie w pozycji na plecach, w oddzielnym łóżeczku, które najlepiej jest ustawić w sypialni rodziców. Łóżeczko powinno mieć dosyć twardy materac i nie powinny się w nim znajdować poduszki czy pluszowe zabawki. Temperatura pomieszczenia powinna być taka, aby śpiące dziecko nie zostało ani wyziębione, ani przegrzane. Przed nagłą śmiercią łóżeczkową nie chroni karmienie piersią, znaczne zmniejszenie ryzyka daje natomiast używanie smoczka uspokajającego. Ponieważ wczesne wprowadzenie smoczka może zaburzać odruch prawidłowego ssania piersi przez noworodka, Amerykańska Akademia Pediatrii zaleca wstrzymanie się z podawaniem dziecku smoczka do momentu, gdy odruch ten zostanie utrwalony, czyli dla większości dzieci do ukończenia pierwszego miesiąca życia.

Źródło: Can. Med. Assoc. J., 2006, 174: 1861-1869.