Do miejscowej terapii trądziku rekomendowane są preparaty łączone

Trądzik trądzikowi nierówny, co widać chociażby na twarzach młodych ludzi, mijanych na ulicach. Jaki jest charakter tej choroby?

Można powiedzieć, że jest nią dotknięta cała populacja osób młodych (młodzieży i młodych dorosłych). Dla znaczącej grupy nie stanowi on jednak poważnego problemu. Myślę tu o osobach, w przypadku których trądzik ma postać łagodną, z kilkoma zaskórnikami. Na drugim biegunie mamy pacjentów, u których schorzenie jest związane z powstawaniem ciężkich zmian zapalnych, które mogą prowadzić do przebarwień, a nawet blizn. Tym samym często powodują duży dyskomfort, a nawet zaburzenia natury psychicznej.

Przyczyny trądziku wciąż nie są dokładnie opisane. Wiemy, że nie jest to choroba jednoczynnikowa i trochę częściej występuje w rodzinach, a więc ma pewne tło genetyczne. Na jego występowanie wpływają także czynniki hormonalne. W trądziku mamy do czynienia z nadprodukcją łoju, jego zmienionym składem. Często ma to związek z kolonizacją gruczołów łojowych przez bakterię Cutibacterium acnes, występuje też nieprawidłowe rogowacenie mieszków włosowych. Wszystko to prowadzi do stanu zapalnego i pojawienia się typowych objawów trądzików, czyli wspomnianych zaskórników, grudek zapalnych, krost i głębszych zmian zapalnych.

Skoro trądzik to choroba, a nie defekt estetyczny, chociaż wiele osób tak go traktuje, to znaczy, że wymaga leczenia.

I tak, i nie. Łagodniejsze postacie trądziku, niewykazujące zmian zapalnych, będą wymagały często jedynie właściwej pielęgnacji skóry. Natomiast te postacie, w których występuje dużo wykwitów zapalnych, na pewno będą wymagały leczenia. W większości przypadków miejscowego, ale niekiedy - w trądziku o ciężkim przebiegu - jest potrzeba leczenia ogólnego.

Jakie są aktualne wytyczne dotyczące leczenia trądziku?

Od wielu lat mówiło się, a obecnie wskazują na to wszystkie rekomendacje, że w leczeniu trądziku miejscowego niewłaściwa jest monoterapia, zwłaszcza antybiotykami. Generalnie w leczeniu miejscowym mamy do dyspozycji kilka grup preparatów, m.in. antybiotyki, retinoidy, preparaty z kwasem azelainowym.

Wskazane i ważne jest zaczynanie leczenia trądziku od połączenia antybiotyku z miejscowym retinoidem – m.in. dlatego, że preparaty złożone są bardziej skuteczne przy zastosowaniu bezpieczniejszych dawek. Mają bowiem działanie kompleksowe, redukują stany zapalne oraz kolonizację wspomnianych bakterii. Dodatkowo ich zastosowanie przekłada się też na skrócenie czasu trwania samej terapii.

Oczywiście leczenie wymaga systematyczności i dosyć długiego okresu prowadzenia. Bardzo ważne, by go nie przerywać, gdy zauważymy poprawę stanu skóry. Może ona być widoczna już po kilku tygodniach terapii, ale zazwyczaj czas potrzebny do całkowitego ustąpienia zmian trądzikowych wynosi kilka miesięcy. Zdarza się też, że konieczne jest dalsze leczenie podtrzymujące czy leczenie powtórne.

Na co należy zwrócić uwagę przy wyborze preparatu przeciwtrądzikowego?

Należy brać pod uwagę te antybiotyki, które są przeznaczone do leczenia miejscowego. Jednym z nich jest klindamycyna. Oczywiście, na rynku jest dostępnych kilka leków, o różnym składzie, ale przy rozpoczęciu leczenia kluczowy będzie wybór preparatów łączonych. Ich zaletą jest potęgowanie działania poszczególnych składników, ale też nie bez znaczenia jest fakt, że są to środki wygodne dla pacjenta, dzięki czemu lepiej stosuje się on do zaleceń lekarskich.

Czy jedną z zalet preparatów łączonych jest bezpieczeństwo stosowania?

Oczywiście. To są leki, które zostały dokładnie przebadane. Gdyby nie wykazywały pełnego bezpieczeństwa, nie zostałyby dopuszczone do użytku. Wspomniałam, że terapia trądziku często wymaga stosowania leku przez długie tygodnie, i także pod tym kątem profil bezpieczeństwa tych preparatów został zbadany. Można więc po nie sięgać bez obaw. Warto podkreślić, że ich miejscowe stosowanie jest zazwyczaj bardzo dobrze tolerowane przez pacjentów. W przeciwieństwie do innych leków stosowanych miejscowo praktycznie nie powodują objawów niepożądanych, chociaż każdy preparat zawierający retinoid może przyczyniać się do pewnego podrażnienia skóry, o czym też trzeba pamiętać.

Dlatego aby zminimalizować ryzyko takich dolegliwości, rozpoczynając leczenie, zaczynamy zazwyczaj od mniejszej niż docelowa częstości aplikacji danego środka. Docelowo prawie wszystkie przeciwtrądzikowe preparaty miejscowe stosuje się raz dziennie. Natomiast u pacjentów z bardzo wrażliwą skórą, u których dochodzi do podrażnienia w ciągu kilku pierwszych dni terapii, zalecamy stosowanie leków co drugi, a nawet co trzeci dzień. Chodzi o to, by skórę niejako przyzwyczaić do codziennego stosowania preparatu.

Podsumowując, należy podkreślić, że choć leczenie trądziku jest często procesem długotrwałym, to jednak bezpiecznym. Niezmiernie ważne jest dostosowanie terapii do postaci trądziku. Wytyczne wskazują, że już przystępując do jego leczenia miejscowego należy korzystać z preparatów łączonych, które powinny zawierać retinoid i substancję przeciwbakteryjną. Takie preparaty są bezpieczne, działają kompleksowo, redukując stan zapalny oraz kolonizację bakterii Cutibacterium acnes.

W przypadkach ciężkich, głębokich zmian trądzikowych, z dużymi naciekami, wykwitami ropnymi leczenie miejscowe nie wystarczy, potrzebna jest terapia ogólna. W znakomitej większości jednak występuje u pacjentów trądzik o lżejszym przebiegu, w przypadku którego leczenie miejscowe można z sukcesem zastosować.